شرکت ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) با نماد «خساپا» در مهرماه ۲۷۱۶۵ دستگاه انواع خودروی سواری شامل تیبا، شاهین و پراید وانت تولید کرد و به درآمد دو هزار میلیارد تومانی دست یافت. در مهرماه تولید ۲۰% و فروش ۳۸% کمتر از شهریور بود.
روند فصلی
درآمد حاصل از فروش خودروها از زمستان ۱۳۹۹ با یک جهش تقریباً دو برابر شد و در تابستان ۱۴۰۰ به ۹۲۴۷ میلیارد تومان رسید.
بیشترین مبلغ فروش مربوط می‌شود به خانواده تیبا به طوری که حدود ۸۰% درآمد تابستان به این مدل خودرو تعلق گرفت.
میزان تولید در سال ۹۷ کاهش محسوسی داشت و در سال بعد آن تقویت شد ولی تاکنون به رکوردهای قبل ۹۷ نزدیک نشده است.
از پاییز ۹۷ تا بهار ۹۸ تولید بیشتر از میزان فروش بود که در تابستان و پاییز ۹۸ کمبود فروش جبران شد و مقدار زیادی از خودروهای پارکینگی به دست مشتری رسید. در سال ۹۹ نیز بخشی از تولید هنوز به مرحله فروش نرسیده است.
با در نظر گرفتن زیان‌ده بودن محصولات، کمبود نقدینگی، بدهی‌های سنگین و توقف تولید پراید (به جز وانت)، میزان تولیدات در سطح مناسبی نگه داشته شده است.
سایپا بعد از توقف تولید پراید در آخر تیرماه ۹۹ به وعده خود عمل کرد و مقدار تولید پراید از سالی حدود ۲۰۰ هزار دستگاه به صفر رساند.
تولیدات پراید بعد از این تاریخ تماماً مربوط می‌شود به پراید وانت که خط تولید آن کماکان فعال است.
در بیشتر فصول سه سال اخیر مبلغ فروش محصولات سایپا کمتر از بهای تمام شده بوده است. دسته سایر که شامل محصولات تبدیلی پارس خودرو است بیشترین سود را در این چند وقت نصیب سایپا کرده است.
در دو سال اخیر حاشیه سود خانواده پراید بهتر از خانواده تیبا بوده است و محصول جدید گروه سایپا یعنی «شاهین» در تابستان بیشترین زیان را به نسبت مبلغ فروش به شرکت تحمیل کرده است. آریو S۳۰۰ از این حیث در رتبه‌ی بعدی قرار می‌گیرد.
در زمستان ۹۸ و همزمان با پدیدار شدن سود خالص در صورت‌های مالی میان دوره‌ای، پس از مدت‌ها نشانه‌هایی از بهبود عملیات سایپا دیده شد ولی این امیدواری تداوم نداشت و از بهار ۹۹ سایپا در هیچ فصلی سود نساخته و حدود ۹ هزار میلیارد تومان دیگر به زیان انباشته خود اضافه کرده است.
اخیراً سهم زیان غیرعملیاتی بیشتر شده که مهمترین عامل آن هزینه‌های مالی سرسام‌آور است که به طور متوسط حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان در هر فصل هزینه مالی در حساب‌ها ثبت می‌شود.
روند ماهانه
درآمد ماهانه سایپا رفته رفته افزایش یافته و در تیرماه به اوج خود رسیده است. مردادماه ۱۴۰۰ همانند سال قبل افت فروش را شاهد بودیم و پس از رشد مقطعی در مهرماه نیز بار دیگر درآمد کاهش یافت و به ۲۰۴۳ میلیارد تومان رسید.
خودروی شاهین از اسفند ۹۹ به سبد درآمدی سایپا اضافه شده و در مهرماه ۲۶% از مبلغ فروش را به خود اختصاص داده است.
از مردادماه ۹۹ مقدار تولید به شدت کاهش یافت و پس از نوسان‌های زیاد در مهرماه ۱۴۰۰ حدود ۲۷۲۰۰ دستگاه خودرو تولید شد. مهرماه فروش قابل توجهی صورت نگرفت که می‌توان یکی از دلایل آن را انتظار خودروساز به افزایش نرخ‌های فروش عنوان کرد.
بعد از توقف مونتاژ برلیانس و سراتو، به نظر می‌رسد از سال ۱۴۰۰ پرونده تولید آریو و چانگان نیز بسته شده باشد.
متوسط قیمت تیبا از حدود ۴۰ میلیون تومان در اوایل سال قبل به ۹۲ میلیون تومان در مهرماه امسال رسید که حاکی از جهش حدود ۱۲۰ درصدی است. با این وجود تورم قیمت مواد اولیه بیش از ۲۰۰ درصد بوده و پیشتازی هزینه‌ها صرفه تولید را از بین برده است.
اختلاف قیمت کارخانه تا مصرف‌کننده اگر حذف شود می‌توان سراغ حل مشکلات دیگر صنعت خودروسازی از جمله بحران نقدینگی رفت و ضمن تقویت قطعه‌سازها، از تکنولوژی‌های جدید جهت کاهش هزینه تولید استفاده کرد؛ در غیر اینصورت ارائه وام‌ها و تسهیلات بیشتر در سایه قیمت‌گذاری دستوری با اینکه ورشکستگی خودروسازها را به تاخیر می‌اندازد اما بزرگی و شدت تخریب آن را چند برابر خواهد کرد که به نابودی بخش مهمی از صنعت و اقتصاد می‌انجامد.
