مجتمع تولید آمونیاک و اوره کرمانشاه از واحدهای فرعی گروه گسترش نفت و گاز پارسیان به منظور تأمین بخشی از کود شیمیایی مورد نیاز کرمانشاه و استان‌های همجوار در غرب کشور تأسیس شد و در سال ۱۳۸۶ به صورت آزمایشی به بهره‌برداری رسید.
احداث این پروژه علاوه بر تأمین کود شیمیایی مورد نیاز منطقه، به ایجاد اشتغال پایدار، گسترش توان فنی استان و ارتقای دانش متخصصین منطقه کمک شایانی کرده است.
شرکت پتروشیمی کرمانشاه با نماد بورسی «کرماشا» در فروردین ۱۴۰۱ حدود ۶۳ هزار تن اوره گرانول تولید کرد و به مجموع درآمد ۳۶۴ میلیارد تومانی دست یافت. نسبت به اسفندماه میزان تولید ۱۱% افزایش یافت اما مقدار فروش و درآمد عملیاتی ۸۲% و همچنین متوسط نرخ فروش اوره صادراتی ۸% کاهش یافت.
درآمد عملیاتی
اوره گرانول یک ترکیب آلی سفید رنگ با فرمول شیمیایی CO(NH۲)۲ است که به طور گسترده به عنوان کود نیتروژنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای بالاترین مقدار نیتروژن در میان کودهای جامد نیتروژنی است. حدود ۹۰ درصد تولید جهانی اوره مصرف کشاورزی دارد.
اوره در خاک، هیدرولیز شده و به آمونیاک و دی اکسید کربن تجزیه می‌گردد. آمونیاک حاصل از این فرایند، توسط باکتری‌های موجود در خاک به نیترات اکسیده شده و در نتیجه می‌تواند توسط گیاه جذب گردد. کود اوره به میزان زیادی محلول در آب است و از آنجا که توزیع و انتشار شکل گرانولی کود اوره راحت‌تر انجام می شود لذا بر نوع پریل آن ارجح است.
فروش داخلی اوره برای مصارف کشاورزی صرفاً از طریق شرکت خدمات حمایتی کشاورزی و اتحادیه‌های تعاونی روستایی و برای مصارف صنعتی تنها از طریق بورس کالا به فروش می‌رسد. فروش صادراتی در قالب FCA از محل مجتمع و ترم‌های FOB و CFR از طریق بندر امام خمینی انجام می‌شود. این محصول در بسته‌بندی‌های ۵۰ کیلوگرمی، جامبو بگ ۱۲۰۰ کیلوگرمی و به صورت فله عرضه می‌شود.
در اسفندماه بیش از ۲۰۰۰ میلیارد تومان اوره به فروش رسید و بیشتر آن به صورت صادراتی بود اما با این وجود صادرات زمستان مجموعاً ۱۵۰ هزار تن بود که از پیش‌بینی ۱۸۰ هزار تن شرکت انحراف قابل توجهی دارد.
مقدار تولید و فروش
اواخر دی‌ماه برودت هوا و قطع گاز ورودی مجتمع توسط شرکت گاز باعث شد تا تعمیرات اساسی که از قبل برنامه‌ریزی شده بود به جریان بیافتد و در ۳۰ بهمن و پس از ۳۵ روز به پایان برسد. همان طور که مشخص است بعد از تعمیرات، تولید اوره بهبود یافته است.
طرح توسعه‌ای فاز ۲ مجتمع که از سال ۹۲ آغاز شده بیش از نیمی از مسیر پیشرفت را طی نموده و اگر اعتبارات ارزی باقیمانده تأمین گردد پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال به بهره‌برداری برسد. با شروع به کار فاز جدید سالیانه ۳۹۶،۰۰۰ تن آمونیاک و ۶۶۰،۰۰۰ تن اوره دانه‌بندی به ظرفیت پتروشیمی کرمانشاه اضافه خواهد شد و ظرفیت فعلی به دو برابر افزایش پیدا خواهد کرد.
عمده آمونیاک مایع تولیدی جهت تولید اوره در داخل کارخانه مصرف می‌شود و بخش ناچیزی از آن در بورس کالا عرضه شده و یا به خارج کشور صادر می‌شود. این محصول به صورت فله و در قالب مخازن مخصوص حمل آمونیاک بارگیری و تحویل داده می‌شود.
ظرفیت اسمی تولید اوره سالیانه ۶۸۶ هزار تن بوده که بیش از ۹% کل ظرفیت تولید این محصول در کشور است؛ رقبای داخلی عبارتند از پتروشیمی پردیس، خراسان، شیراز و رازی.
نرخ فروش
قیمت‌های فوب خلیج فارس اوره بعد از سقف حدود ۹۰۰ دلار که در آذر و دی زده و یکبار هم تکرار شد وارد فاز نزولی شده و به ۷۳۰ دلار رسیده و احتمال کاهش بیشتر آن هم زیاد است. به گفته مدیرعامل پتروشیمی کرمانشاه قیمت‌های ۸۰۰-۸۸۰ دلار صرفاً قیمت‌های اعلامی از سوی تولیدکنندگان بوده و هیچ فروش قطعی در این قیمت صورت نگرفته است.
هرچند که پتروشیمی کرمانشاه پیش فاکتورها را معمولاً دو ماه زودتر صادر می‌کند اما هیئت مدیره می‌توانست با پیش‌بینی تحولات جهانی، محموله سنگین خود را مانند پتروشیمی خراسان کمی زودتر و با قیمت بیشتری به فروش برساند.
هیئت وزیران در تاریخ ۱۳۹۸/۰۷/۱۸، نرخ فروش کود اوره به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی بر اساس نرخ‌های بورس کالا را مصوب نموده است. بر اساس مصوبه مذکور قیمت فروش کود اوره در کیسه ۵۰ کیلویی درب واحد تولیدی و تحویل به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی به مبلغ ۳۹۸،۱۲۵ ریال ابلاغ نموده است.
سود ناخالص
اوره حمایتی به کف قیمت بورس کالا فروخته می‌شود و اوره صادراتی معمولاً قیمت بالاتری داشته و همین امر باعث شده تا حاشیه سود صادرات در اکثر مواقع بالاتر از فروش داخل کشور باشد.
سازمان برنامه و بودجه کشور بایستی مابه‌التفاوت قیمت فروش شرکت‌های پتروشیمی به بخش کشاورزی را پس از حسابرسی یارانه‌ای در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی نماید تا پس از تصویب و تخصیص اعتبار توسط وزارت جهاد کشاورزی در اختیار شرکت‌های مذکور قرار گیرد. شرکت در این خصوص پیگیری‌های متعددی از وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه، مجلس شورای اسلامی و … صورت داده ولی تا به حال نتیجه نگرفته است.
اهتمام دولت به پرداخت بدهی خود که تا پایان شهریور ۱۴۰۰ مبلغ ۱۳۳۷ میلیارد تومان بوده نقش تعیین‌کننده‌ای در به بهره‌برداری رسیدن هر چه زودتر فاز دو مجموعه خواهد داشت.
سود عملیاتی
حاشیه سود عملیاتی پتروشیمی کرمانشاه از بهار ۱۴۰۰ در حال کاهش بوده و به نظر می‌رسد افزایش قیمت‌های فروش و اعمال سقف ۵۰۰۰ تومانی بر روی نرخ گاز خوراک، ترمز افت حاشیه سود را بکشد.
این مجتمع در زمینی به مساحت ۲۹۵ هکتار احداث گردیده است. ۱۱۴ هکتار از این اراضی جهت احداث فضای سبز منظور شده و بخش صنعتی مجتمع ۶۲ هکتار را به خود اختصاص داده است که تاکنون مورد تجدید ارزیابی قرار نگرفته است. همچنین میزان سود انباشته شرکت به ۱۰ برابر سرمایه رسیده و پتانسیل بالایی برای افزایش سرمایه از این محل وجود دارد.
سود خالص
پتروشیمی کرمانشاه در لیست مناطق کمتر توسعه یافته موضوع بند ۱ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری تعریف شده و لذا تا بیست سال مشمول معافیت مالیاتی قرار گرفته است. پروانه بهره‌برداری در سال ۸۷ اخذ گردیده و بنابراین تا بهمن سال ۱۴۰۷ این معافیت ادامه خواهد داشت.
طبق معافیت‌های موضوع ماده ۱۳۲ ق.م.م، فروش صادراتی و سپرده‌های بانکی هیچ گونه مالیاتی در حساب‌ها نباید ذخیره گرفته می‌شد و به همین خاطر مبلغ ۲۷۴ میلیارد تومان به سود خالص تابستان ۱۴۰۰ اضافه شد؛ هرچند که در صورت‌های سال ۹۷ به بعد نشانی از این مالیات دیده نمی‌شود.
بعد از جهش پارسال قیمت‌ها نرخ حدود ۸۰۰ هزار تومان برای هر تن اوره داخلی مستلزم یارانه بسیار زیادی به کشاورزان است و صرف نظر از دامن زدن به تورم و فشار مضاعفی که به دولت آورده به علت ضعف نهادهای ناظر در نهایت به نفع سودجویان می‌شود، کما اینکه نتیجه این تصمیمات تا حدودی آشکار شده و نایاب شدن محصولات کشاورزی و افزایش چند برابری قیمت‌ها همگی نشان از بی‌ثمری این حمایت‌ها دارد.
در شرایطی که همگام با کم ارزش شدن پول ملی عموم قیمت‌ها در مسیر صعود هستند ارائه تخفیفات و یارانه‌ها به کالاهایی نظیر آرد گندم (به صورت کارشناسی نشده و برای تمام دهک‌ها) باعث عادت دادن جامعه به قیمت‌های ارزان و غیرواقعی می‌شود و با جایگزینی کالاهای مشابه سهم آن‌ها از سبد مصرفی بیشتر شده و حذف یکباره تسهیلات به مردمی که به این کالاها وابسته شده‌اند لطمه روحی و مادی سنگینی خواهد زد.
