شرکت سپید ماکیان، شرکتی پیشرو در صنعت طیور است که در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی با نام «کیشکه شمال» در استان گیلان تاسیس شد، پس از آمدن مدیریت جدید نامش به نام فعلی تغییر کرد و تا سال ۷۹ در تولید تخم مرغ صنعتی فعالیت می‌نمود و در ادامه، تغییر و تحولات زیادی در سبد محصولات آن اتفاق افتاد.
این شرکت مدیریت کل چرخه تولید گوشت مرغ شامل مزارع مرغ مادر، کارخانه جوجه‌کشی، مزارع پرورش مرغ گوشتی، کارخانه دانپلت، کشتارگاه صنعتی، کارخانه قطعه‌بندی، فرآوری گوشت و در نهایت توزیع محصول نهایی را در اختیار دارد.
سپید ماکیان در اسفند ۱۴۰۰ حدود ۹ هزار تن مرغ آماده طبخ تولید کرد و به مجموع درآمد ۲۹۵ میلیارد تومانی دست یافت. نسبت به بهمن‌ماه میزان فروش کل ۸% و درآمد عملیاتی ۵% افزایش یافت، میزان تولید مرغ آماده طبخ تغییری نکرد اما متوسط قیمت فروش این محصول یک درصد فزونی یافت.
درآمد عملیاتی
مهمترین محصول شرکت سپید ماکیان مرغ آماده طبخ یا لاشه مرغ کامل است و بعد از آن مرغ قطعه‌بندی شده بیشترین درآمد را برای شرکت به همراه دارد.
مرغ کامل و قطعه‌بندی به صورت منجمد نیز به فروش می‌رسند همچنین بخشی از دان، جوجه یکروزه و مرغ زنده که در اوایل زنجیره تولید قرار دارند نیز فروخته می‌شوند اما سهم ناچیزی از درآمد دارند.
در آخرین ماه سال ۱۴۰۰ درآمد شرکت به ۲۹۵ میلیارد تومان رسید، حتی اگر آزادسازی نرخ کنجاله سویا و ذرت اتفاق نیافتد با توجه به افزایش ظرفیت‌های که صورت گرفته قطعاً امسال اعدادی فراتر از آن را شاهد خواهیم بود.
درآمد شرکت از سال ۹۶ به طور مستمر افزایش یافته و در شش‌ماهه دوم ۱۴۰۰ به هزار و ۷۲۶ میلیارد تومان رسیده است. گفتنی است سهم بازار شرکت از فروش مرغ لاشه در سال ۹۹ برابر با ۳.۵ درصد از کل کشور بود.
تقریباً ۷۰% از تولیدات شرکت مربوط به واحدهای مشارکتی می‌باشد به طوری که طبق قرارداد، تأمین جوجه یکروزه به همراه دان و هزینه حمل و واکسن به عهده شرکت بوده و کل مرغ تولیدی توسط شرکت دریافت و هزینه‌ای معادل ۱۳% نرخ مصوب به طرف مشارکت پرداخت می‌شود.
مقدار تولید و فروش
تولید مرغ آماده طبخ بعد از رکوردی که در آذرماه زد با وجود کاهشی که داشت در اسفندماه ۱۴۰۰ هفت درصد بالاتر از مدت مشابه ۹۹ بود و در کل سال رشد ۲۱ درصد را نشان می‌دهد.
در تابستان گذشته افت تولیدی شاهد نبودیم و قطعی برق تأثیری بر تولید نداشت چرا که کلیه واحدها مجهز به ژنراتور بوده‌اند.
پروژه کشتارگاه صنعتی طیور به عنوان جایگزین کشتارگاه استیجاری و کارمزدی در نظر گرفته شده و اوایل سال ۱۴۰۱ شروع به کار خواهد کرد. گفتنی است حدود یک سوم کشتار روزانه شرکت از طریق کشتارگاه‌های اجاره‌ای صورت می‌گیرد.
آبان ۱۴۰۰ بعد از دو سال، پروژه مجتمع غذایی حسن رود به بهره‌برداری رسید، این مجتمع ظرفیت اسمی تولید روزانه چهار تن غذای نیمه‌آماده شامل انواع شنیسل، ناگت، فلافل و فیله سوخاری را در یک شیفت کاری دارد.
آذرماه نیز دو واحد پرورش بوقلمون مادر جمعاً به ظرفیت ۱۰ هزار بوقلمون مولد به همراه کارخانه جوجه‌کشی خریداری شد و در اسفندماه تولید بوقلمون زنده به ۶۰ تن رسید.
انتظار می‌رود محصولات جدید سودآوری بالاتری نسبت به مرغ کامل داشته باشند اما از آنجایی که ظرفیت تولید آن‌ها نسبت به ظرفیت کل مجموعه اندک است تغییر مهمی در حاشیه سود کلی ایجاد نخواهند کرد.
پرورش مرغ زنده در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۲ درصد افزایش یافت و به ۱۴۲ هزار تن رسید، در سال قبل همچنین حدود ۷۸ میلیون قطعه جوجه یکروزه تولید شد که نسبت به سال ۹۹ رشد ۴۶ درصدی داشت، علاوه بر تولید شرکت سپید ماکیان، ۱۳ میلیون جوجه‌ای که در سال ۹۹ خریداری شده بود به ۷ میلیون کاهش یافت.
مهرماه ۱۴۰۰ مزرعه مرغ مادر سیاهکل با ظرفیت تولید اسمی ۷.۴ میلیون تخم مرغ نطفه‌دار بعد از ۱۸ ماه به بهره‌برداری رسید که با توجه به زمان جوجه‌ریزی و طبق اعلام شرکت، تولیدات آن در سال ۱۴۰۱ آغاز می‌شود.
در بهمن‌ماه نیز یک واحد پرورش مرغ مادر (مرغداری قوی تالاب بندرانزلی) با ظرفیت اسمی پرورش ۴۴ هزار مرغ مادر مولد خریداری شد و با شروع فعالیت این واحد میزان ۷.۸ میلیون تخم مرغ نطفه‌دار به تولیدات شرکت اضافه خواهد شد.
اخیراً افزودن عبارت "واردات، تولید، فروش و توزیع افزودنی‌های خوراک دام، طیور و آبزیان" به موضوع فعالیت در اساسنامه، به تصویب مجمع صاحبان سهام رسیده است.
نرخ فروش
نرخ فروش محصولات شامل مرغ زنده، مرغ آماده طبخ معمولی، جوجه یکروزه و دان براساس اعلام شورای قیمت‌گذاری و تعیین سیاست های بخش کشاورزی بوده ولی نرخ فروش سایر محصولات از جمله انواع مرغ قطعه‌بندی براساس نرخ بازار تعیین می‌گردد.
مرغ قطعه شده همواره نرخی بیش از ۵۰% بالاتر از مرغ کامل داشته و اسفندماه متوسط قیمت آن به کیلویی ۴۵ هزار تومان رسید که نشان می‌دهد در حالی که سازمان حمایت، قیمت‌ها را ثابت نگاه داشته، بازار حاضر است بهای بیشتری برای مرغ و مشتقات آن بپردازد.
مرغ آماده طبخ سبز (بدون آنتی بیوتیک) با برند «زیرک» به شیوه صنعتی پرورش می‌یابد ولی برخلاف تمامی موارد معمول در طول این دوره از هیچ نوع آنتی بیوتیکی استفاده نمی‌شود که در نهایت باعث تضمین سلامت گوشت آن می‌گردد.
سازمان دامپزشکی کشور سه بار این مرغ‌ها را در طول دوره پرورش آزمایش می‌کند و اگر در هر سه نوبت اثری از آنتی بیوتیک دیده نشود مجوز عرضه به عنوان مرغ بدون آنتی بیوتیک را صادر می‌کند.
سود ناخالص
حاشیه سود فروش محصول قطعه‌بندی شده طبق انتظار بالاتر از مرغ آماده به طبخ بوده است؛ ظرفیت قطعه‌بندی مرغ بسیار بالاتر از سطح فعلی است اما با توجه به نیاز جامعه اولویت سپید ماکیان و شرکت‌های مشابه عرضه مرغ به صورت کامل و قطعه نشده است تا با توجه به قیمت کمتر آن، قشر آسیب‌پذیر جامعه که تعداد کمی هم نیست بتواند مرغ را در سبد غذایی خود حفظ کند.
به دلیل کامل بودن زنجیره پرورش مرغ و بهره‌وری بالاتر، ضریب تبدیل خوراک دان به مرغ در شرکت سپید ماکیان پایین‌تر از متوسط ایران است و به همین خاطر در حالی که قیمت فروش اقتصادی در این صنعت ۱۲% بالاتر از قیمت تمام شده در نظر گرفته شده، حاشیه سود شرکت فراتر از رقبا بوده است.
کارخانه جدید تولید دان مزارع مادری با توجه به قدیمی بودن کارخانه دان مادری در محل شهر صنعتی رشت از ابتدای سال ۱۴۰۱ شروع به تولید خواهد نمود و جایگزین کارخانه دان قدیمی می‌شود.
کارخانه دان کلاشم نیز برآورد می‌شود اوایل تابستان بهره‌برداری شود و با کمک ظرفیت تولیدی آن عملاً فشار تولیدات بر روی کارخانجات دان شهر صنعتی و پس ویشه تعدیل خواهد شد.
میزان دان مصرفی برای تولید یک کیلوگرم مرغ گوشتی زنده حدود ۱۶۲۰ گرم است.
سود عملیاتی
از سال ۹۷ حاشیه سود شرکت همواره افزایش یافته ولی طبق پیش‌بینی شرکت حاشیه سود ناخالص ۱۴۰۱ سرانجام مقداری کاهش خواهد یافت که اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیصی حذف شود با توجه به شوک مصرفی ایجاد شده در جامعه پیش‌بینی این متغیر سخت خواهد بود.
صنعت طیور به واردات نهاده‌های اساسی از جمله سویا، ذرت، ویتامین‌ها، واکسن و سایر اقلام مورد نیاز وابسته است و هزینه هرگونه تغییر و نوسان در نرخ ارز مستقیماً به واردکنندگان و مصرف‌کنندگان تحمیل می‌شود.
سود خالص
همانطور که مشخص است سود خالص نزدیک به سود ناخالص بوده که یکی از دلایل مهم آن معافیت از مالیات بوده است.
در اسفند ۱۴۰۰ افزایش سرمایه تقریباً ۲۰۰ درصدی از محل سود انباشته به ثبت رسید که هدف آن اصلاح ساختار مالی و ارتقای قدرت اعتباری شرکت نزد بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی بوده است (تنها با یک چهارم سود انباشته).
اخذ تسهیلات مالی به منظور تامین سرمایه در گردش مورد نیاز برای خرید مواد اولیه در دستور کار شرکت بوده است و حدود ۲۰% از کل دارایی‌ها با وام‌های کوتاه مدت تأمین شده و مقدار ریالی آن همواره با گذر زمان افزایش یافته است.
از آنجایی که حاشیه سود خالص به بالای ۲۵ رسیده، وام‌های بانکی که عموماً با نرخ ۱۸ درصدی اخذ شده از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر بوده و کاملاً در راستای تحقق اهداف سپید ماکیان و سهامداران آن به کار گرفته شده است.
سهام سپید در ۲۳ تیر ۱۴۰۰ عرضه اولیه شد و برای اولین بار در بورس اوراق بهادار تهران معامله گردید، بلافاصله بعد از آن مجمع عادی سالیانه برگزار و پرداخت ۸۵% از سود خالص به عنوان سود نقدی تصویب شد.
