شرکت ایران خودرو دیزل با نماد فرابورسی «خاور» در دی‌ماه ۱۴۰۰ حدود هزار دستگاه انواع کامیون، اتوبوس، مینی‌بوس، ون و پیکاپ تولید کرد و به مجموع درآمد دو هزار میلیارد تومانی دست یافت. نسبت به آذر‌ماه میزان تولید ۵ درصد، میزان فروش ۱۲۵ درصد و درآمد فروش ۱۰۷ درصد افزایش داشت ولی متوسط قیمت کامیون سنگین یک درصد کاهش پیدا کرد.
روند ماهانه
عمده درآمد ایران خودرو دیزل از محل فروش کامیون سنگین تأمین می‌شود. کامیون سبک که سهم کمتری از تولید داشت آخر سال ۹۸ از خط تولید کنار رفت و آخرین فروش آن در سال ۹۹ ثبت شد.
محصول مهم بعدی اتوبوس است که از اواسط ۹۹ دوباره با جدیت بیشتری تولید شده و به فروش می‌رسد. گروه ون و پیکاپ در رده بعدی قرار دارد به طوری که دی‌ماه امسال ۲۶۷ میلیارد تومان درآمد از این گروه محقق شد.
درآمد ایرن خودرو دیزل از اسفندماه ۹۹ رنگ و روی دیگری به خود گرفت، بعد از فروش بخش زیادی از موجودی کامیون سنگین در یک ماه بیش از ۱۳۰۰ میلیارد تومان درآمد خلق شد که تا آن موقع بی‌سابقه بود، بعد از آن تا به حال در هفت ماه، حداقل ماهی ۵۰۰ میلیارد تومان خودروی سبک و سنگین به فروش رسیده است.
دی‌ماه ۱۴۰۰ با رقم قابل توجه ۲۰۰۰ میلیارد تومان رکورد درآمد ماهانه شکسته شد و با در نظر گرفتن اینکه مقدار فروش تنها ۳۰ درصد از مقدار تولید بیشتر بوده و به کمک نقدینگی حاصل شده به نظر می‌رسد که امکان تکرار رکوردشکنی‌ها همچنان وجود دارد.
میزان تولید شرکت در اوایل سال قبل بیش از ۵۰۰ دستگاه در ماه بود که در ادامه کاهش یافت و در شهریور دوباره مسیر افزایشی به خود گرفته است. نکته‌ای که باید به آن دقت کرد سال ۹۹ تمرکز شرکت روی تولید وانت بود ولی امسال به سمت کامیون سنگین تغییر کرده و درآمد به همین علت رشد شدیدی پیدا کرده است.
گروه ون و پیکاپ که اکثراً زیر ۱۰۰ دستگاه در ماه تولید می‌شده از آبان امسال از این محدوده فراتر رفته تا جایی که دی‌ماه تولید ۲۶۵ دستگاه از این گروه تکمیل گردید.
از میان محصولات اصلی قیمت کامیون سنگین با شتاب بیشتری افزایش یافته که از بازار بهتر فروش این محصول حکایت دارد. قیمت اتوبوس که بهای تمام شده بیشتر و مشتری محدودتری دارد ظرف یکسال اخیر تنها حدود ۳۰ درصد افزایش یافته است.
طبق گزارشات سامانه کدال متوسط قیمت «ون و پیکاپ» از اردیبهشت‌ماه تغییر خاصی نداشته که به دلیل فاصله قیمتی این دو محصول و تفاوت مقدار فروش آن‌ها نمی‌توان به نتیجه خاصی رسید.
روند فصلی
از تابستان ۹۹ درآمد همزمان با فروش سنگین وانت جهش زیادی کرد و افزایش قیمت‌های پس از آن باعث شد تا درآمد هیچ فصلی از ۱۰۰۰ میلیارد تومان کمتر نشود.
با علم به اینکه دی‌ماه ۲۰۰۰ میلیارد تومان درآمد محقق شد باید صبر کرد و دید در پایان زمستان فاکتورهای فروش چه رکورد درآمدی را ثبت خواهند کرد.
تولیدات ایران خودرو دیزل قبل از سال ۹۹ عمدتاً معطوف به محصولات سبک از جمله وانت بود اما بعد از تابستان ۹۹ تولید کامیون سنگین رشد عجیب و غریبی داشت و کسب و کار شرکت وارد فاز جدیدی شد.
طبق صورت‌های مالی با وجود فروش بالا در دی‌ماه هنوز بیش از ۱۸۰۰ خودرو در پارکینگ‌ها باقی است.
نمودار فوق سهم تولید هر محصول را از میان کل محصولات نشان می‌دهد. به خوبی مشخص است که از تابستان ۹۹ کامیون سنگین در اولویت اول خطوط تولید قرار گرفته است و ثمره‌ی آن هم در صورت‌های مالی و هم تابلو معاملات فرابورس نمایان است.
قبل از سال ۹۶ نیز محصولات سنگین بخش اعظم تولیدات کارخانه را تشکیل می‌داد.
تا قبل از سال ۱۴۰۰ به مرور هم قیمت محصولات افزایش می‌یافت و هم از درجه شدت زیان عملیاتی شرکت کاسته می‌شد، در زمستان ۹۹ بخشی از خودروهایی که با بهای تمام شده کمتری ساخته شده بودند به فروش رفت و بدین ترتیب حاشیه سود عملیاتی از منفی ۷ درصد به یکباره به ۳۱ درصد رسید.
اسفند ۹۹ از طریق مزایده عمومی ۷۷ درصد از سهام شرکت ایدم و ۴۹ درصد از شرکت اپکو به شرکت ساپکو واگذار گردید و در کنار ۲۴۵ میلیارد تومان سود حاصل از فروش ۹ درصد سهام چرخشگر، مجموعاً ۲۳۳۰ میلیارد تومان درآمد غیرعملیاتی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها حاصل شد.
بعد از نقطه عطفی که در زمستان ۹۹ شکل گرفت حاشیه سود عملیاتی شرکت وارد محدوده مثبت شد و باز هم افزایش یافت تا جایی که در پاییز به ۲۰% رسید.
سود فروش سرمایه‌گذاری‌ها قابلیت تکرار ندارد و با انتشار گزارش ۱۲ ماهه ۱۴۰۰، EPS شرکت کاهش شدیدی پیدا می‌کند اما اگر تولید کامیون کاهش نیابد و افزایش قیمت نهاده‌های تولید نیز کنترل شود «خاور» همچنان جذاب خواهد بود.
